De schaalgrootte van de toekomstige samenleving is de regio, maar de huidige bestuurlijke inrichting niet is ingericht op het evenredig vertegenwoordigen van de belangen van burgers en ondernemers op regionale schaal. Hier is een ander democratisch proces van besluitvorming voor nodig.
De inspiratie voor de nieuwe regionale democratische besluitvorming zijn ondernemingen die bekend staan onder de term ‘Steward Ownership’ – deze bedrijven zijn eigenaar van zichzelf en niet van externe aandeelhouders. De juridische vorm in Nederland is de ‘coöperatieve vereniging met volledige rechtsbevoegdheid’, en de leden zijn burgers en ondernemers in de regio. In de moderne vorm wordt gebruik gemaakt van de blockchain technologie om te faciliteren.
Door regionaal te kopen gaat de koopkracht regionaal rond voordat ze als gewone euro’s buiten de gemeenschap uitgegeven worden. Die extra geldcirculatie betekent dat bedrijven extra verkopen doen, extra inkomen voor hen en hun medewerkers genereren. Het geld wordt vier keer of nog vaker verdiend en weer uitgegeven voordat het uit de gemeenschap verdwijnt. Hetzelfde geld, maar het stimuleert de lokale productie en consumptie.
De regionale organisatie creëert waarde voor de leden in de regio en in alle maatschappelijke domeinen. De regionale organisatie wordt zo ingericht dat ze kan concurreren met (wereldwijde) commerciële bedrijven. Daarbij wordt de regionale maatschappelijke meerwaarde van lokaal kopen benadrukt, en de regionale nadelen wanneer voor andere bedrijven (zoals Amazon) wordt gekozen uitgebreid opgesomd.
Belangrijke instrumenten voor het stimuleren (‘boosten’) van een regionale economie zijn een lokale munt (die ontworpen is om de belangen van de regio te dienen) en het openen van lokale betaalrekeningen door ondernemingen, overheid en burgers.
De stap van lokaal geld naar lokaal crypto geld is klein maar belangrijk. Dit is lokaal digitaal geld, op basis van de blockchain technologie. Met dit lokale digitale geld kan betaald worden, net als met de officiële munten als de euro en de dollar, maar daarenboven maakt het privacy, fundraising en waarde vastlegging mogelijk. Het functioneert als een maatschappelijke munt waarmee niet alleen producten en diensten kunnen worden betaald maar ook maatschappelijke dienstverlening van bijvoorbeeld vrijwilligers en mantelzorgers. Dienstbaarheid aan de lokale gemeenschap wordt zo ‘zichtbaar gemaakt’ en gewaardeerd. De verleende maatschappelijke dienstverlening kan vervolgens worden geruild met producten en diensten als energie en voedsel.
Van het grootste belang voor het slagen van een lokale economie met lokaal (crypto) geld en betaalrekeningen is dat een bepaalde schaal nodig is, het moet min of meer de lokale standaard worden. Dit maakt grootschalige promotie en communicatie nodig vanaf het eerste begin. Een ambitieus promotieplan moet ervoor zorgen dat burgers, ondernemers en publieke organisaties snel en goed geïnformeerd worden en overgehaald om mee te doen. Als eenmaal de minimale schaalgrootte van ongeveer 50,000 -100,000 mensen met culturele affiniteit en verbondenheid is bereikt, gaat de ‘booster’ werken en functioneert de regionale economie.
Een regionale digitale infrastructuur zorgt ervoor dat de afhankelijkheid van de technologiegiganten sterk afneemt en dat het eigendom van de data wordt behouden. Met een netwerk van computer servers in kantoorgebouwen, winkels, scholen, universiteiten, overheidsgebouwen en woonkamers kan een regionaal decentraal netwerk worden gebouwd. Omdat de fysieke infrastructuur (glasvezelnet) vaak in private handen is, zullen alternatieven moeten worden ontwikkeld zoals radiografische verbindingen tussen de computer servers. Dit leidt tot een autonoom ‘regionaal internet’ van computers, dataopslag en dataverwerking waarvan de controle regionaal wordt ondergebracht.
Zowel de ontwikkeling als het onderhoud van een regionale digitale infrastructuur kan worden verricht door ondernemers en burgers in de regio. Ook de financiering van computer servers en software vindt bij voorkeur regionaal plaats, bijvoorbeeld middels crowdfunding. Hierdoor blijft de economische waarde in de regio, en wordt regionale werkgelegenheid gecreëerd. Voor de ontwikkeling van de business case en het plan van aanpak zijn ondernemingen actief met veel ervaring.
Voor autonome regio’s zijn eigen nutsvoorzieningen voor water en energie onontbeerlijk. Voldoende water en energie zijn geen vanzelfsprekendheid meer, huishoudens, ondernemingen en publieke organisaties moeten ernaar streven om energie neutraal te worden, en om de energie duurzaam op te wekken. Technisch is het mogelijk om steeds meer energie lokaal op te wekken zoals met zonne- en windenergie, en regionaal op te slaan en te verplaatsen met waterstof. Hiermee kunnen noodzakelijke voorzieningen – zoals de regionale digitale infrastructuur – regionaal worden opgewekt, opgeslagen en verplaatst. Net als bij de ontwikkeling van een regionale digitale infrastructuur (internet) kan de energieopwekking decentraal plaatsvinden door kantoorgebouwen, winkels, scholen, universiteiten, overheidsgebouwen en woonkamers.
Eigen winning van drinkwater en het leveren van drinkwater aan derden is wettelijk toegestaan, wanneer het aan de kwaliteitseisen voldoet. Het drinkwater in Nederland moet voldoen aan de kwaliteitsnormen van het Drinkwaterbesluit en dit moet regelmatig worden gecontroleerd. Waterwinning kan in een stichting of coöperatie worden ondergebracht. Zo worden consumenten producenten, en krijgen hiervoor een financiële vergoeding. Hiermee zijn zowel de digitale infrastructuur als de energie die de infrastructuur nodig heeft autonoom in de regio verankerd.
Gezondheid is meer dan het behandelen van ziekten, het begint met preventie: voorkomen is immers beter dan genezen. Gezond blijven betekent goede voeding, sporten, bewegen en ontspanning. De relatie van de mens met de natuur moet worden hersteld, en in de geneeskunde moeten de aanbieders in het zorgdomein de integrale gezondheid van burgers weer centraal stellen, en niet hun verdienmodel en de financiële verlokkingen van de zieke en ziekmakende farmaceutische industrie. Het gaat hier om het vinden van een nieuwe balans. De medische wetenschap heeft geweldige resultaten bereikt met het ontwikkelen van bepaalde medicijnen en behandelwijzen, en die moeten vooral omarmd worden en toegepast blijven. Maar tegelijkertijd heeft ook de natuur veel te bieden met kruiden, planten en voedingssupplementen, en met natuurlijke behandelmethoden.
Er moet een regionaal netwerk van integere zorgprofessionals en zorgbedrijven worden opgebouwd die de gezondheid van de mens centraal stellen, op basis van direct contact tussen patiënt en arts en de reductie van de dominante rol van verzekeraars. Daarnaast zullen zorgcentra moeten worden opgezet met regionale ziekenhuizen, lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg, EHBO, en partners voor regionale zorgverzekering. Voor heel specialistische zorg waarvoor de regio te weinig schaalgrootte heeft kan worden samengewerkt met andere regio’s.
De voedselproductie heeft eeuwenlang een regionale functie gehad, en de huidige trend is weer terug naar die regionale functie. Regionale voedselproductie en -consumptie verbindt de belangen van de producenten en consumenten van voedsel. Hiernaast is de burger in Regio 4.0 betrokken als investeerder (mede-eigenaar), afnemer en als arbeider, en wordt de menselijke waardigheid hersteld, met stadsboerderijen en voedsellandgoederen waar plek is voor zorgcliënten en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Grootschaligere productie vindt plaats in de meer landelijke gebieden, zoals Noordoostpolder, Drenthe en Groningen. Hier worden voorraden aangelegd in graanschuren en koelhuizen, en geruild met andere autonome regio’s.
Een reductie van het aantal stappen in de voedselketens tussen producent en consument helpt niet alleen om de macht van voedselgiganten te reduceren, maar ook om transparantie over voedselveiligheid en de ecologische gevolgen van de voedselproductie te verkrijgen. De belangen van boeren en consumenten kunnen verder worden verenigd door regionale coöperaties op te richten waarin zowel boeren als burgers belanghebbende leden zijn. Burgers ontvangen hun deel van de oogst, waardoor boeren verzekerd zijn van de afzet van hun producten. Burgers met grond kunnen bovendien zelf producenten worden. Voedselbossen verhogen de biodiversiteit en daarmee de grondkwaliteit, en verlagen de droogte. Opbrengsten kunnen in regionale cryptomunten lokaal worden besteed of geruild.
Bezit wordt minder belangrijk. Deelfietsen en deelauto’s bijvoorbeeld worden steeds meer de norm. Bovendien worden de burgers in Regio 4.0 door economische (recessie en minder betaalde arbeid) en technologische ontwikkelingen (3-D printing, decentrale energie- en voedselproductie) behalve consumenten ook producenten. Ook het toenemende belang van duurzaamheid heeft invloed op het toekomstige wonen. Als gevolg hiervan worden diverse nieuwe initiatieven ontwikkeld om het wonen opnieuw uit te vinden: meer samen, duurzamer en ook met meer economische mogelijkheden.
Het oorspronkelijke doel van onderwijs om de mens te verheffen wordt belangrijker dan ooit. Niet meer de vraag vanuit de arbeidsmarkt maar het verkrijgen van geestelijk evenwicht en het ontwikkelen van emotionele intelligentie van kinderen moeten het uitgangspunt worden. De vaardigheden kritisch denken, communicatie, samenwerking en creatief denken worden cruciaal. De kern van onderwijs wordt om jonge mensen te leren ontdekken welke talenten zij hebben, wat hun belangstelling heeft, en waar ze gelukkig van worden (‘het hoogste wat je kan worden is jezelf’), en een aantal sociale vaardigheden te ontwikkelen die hen in staat stelt om maatschappelijke betekenis te hebben. Gebruikte termen hiervoor zijn onderwijs op maat, leerling-gestuurd leren en betekenisvol leren.
Scholen moeten weer onderdeel worden van de samenleving, in samenwerking met ouders, grootouders, bedrijven als autogarages en publieke organisaties als de Plantsoenendienst en Staatsbosbeheer, en geen lesfabrieken die overheidspropaganda reproduceren.